Kiedy dom przestaje być schronieniem: Historia Magdy, która przestała kochać swoje cztery ściany
— Magda, znowu nie ma obiadu? — głos Pawła odbił się echem od pustych ścian kuchni. Stałam przy oknie, patrząc na szare niebo nad blokowiskiem. W rękach ściskałam kubek zimnej herbaty, której nawet nie chciało mi się podgrzać.
— Nie miałam czasu — odpowiedziałam cicho, choć dobrze wiedziałam, że to nieprawda. Czas miałam. Tylko chęci gdzieś się ulotniły, jak para z czajnika, który od tygodni stoi nieużywany.
Paweł westchnął ciężko i wyszedł z kuchni. Słyszałam, jak trzaska drzwiami do pokoju dzieci. Zosia i Kuba już od dawna przestali pytać, kiedy będzie kolacja. Sami sobie robili kanapki albo zamawiali pizzę przez aplikację. Kiedyś byłam dumna z tego, jak potrafię ogarnąć dom — pachnący rosół w niedzielę, wyprasowane koszule, świeże kwiaty na stole. Teraz nawet nie pamiętam, kiedy ostatnio kupiłam tulipany.
Nie wiem, kiedy to się zaczęło. Może wtedy, gdy po raz setny usłyszałam: „Mamo, gdzie są moje skarpetki?” albo „Magda, dlaczego znowu nie ma czystych ręczników?”. Może wtedy, gdy Paweł wracał z pracy i nawet nie patrzył mi w oczy, tylko rzucał torbę na podłogę i siadał przed telewizorem. Albo wtedy, gdy koleżanki z pracy zaczęły opowiadać o swoich pasjach — jedna maluje obrazy, druga biega maratony. A ja? Ja potrafię zrobić najlepszy bigos w bloku i znaleźć zgubiony zeszyt w pięć sekund.
Pewnego wieczoru usiadłam przy stole z mamą. Przyjechała do mnie na herbatę, bo „coś wyczuła”.
— Magda, co się dzieje? — zapytała łagodnie.
— Nic… Po prostu jestem zmęczona — odpowiedziałam, ale głos mi zadrżał.
Mama spojrzała na mnie uważnie. — Zmęczona czym? Pracą? Dziećmi? Pawłem? Czy tym wszystkim naraz?
Nie umiałam odpowiedzieć. Zamiast tego rozpłakałam się jak dziecko. Mama objęła mnie ramieniem i długo siedziałyśmy w milczeniu.
Od tamtej rozmowy zaczęłam więcej myśleć o sobie. O tym, kim byłam zanim zostałam żoną i matką. Przypomniałam sobie studia na polonistyce, wieczory spędzone na czytaniu książek i pisaniu wierszy do szuflady. Przypomniałam sobie marzenia o podróżach i własnej kawiarni z regałem pełnym poezji.
Ale życie potoczyło się inaczej. Po ślubie z Pawłem szybko pojawiły się dzieci, kredyt na mieszkanie i praca w urzędzie gminy. Wszystko było poukładane jak w katalogu IKEA: funkcjonalnie, schludnie i… bez duszy.
Zaczęłam coraz częściej wychodzić sama na spacery po parku. Siadałam na ławce i patrzyłam na ludzi — młode dziewczyny z książkami pod pachą, starsze panie karmiące gołębie. Czułam się przezroczysta. Jakby nikt mnie nie widział.
Pewnego dnia Paweł zapytał:
— Co się z tobą dzieje? Ostatnio jesteś jakaś inna.
— Może po prostu jestem sobą — odpowiedziałam ostrożnie.
Spojrzał na mnie zdziwiony. — Ale przecież zawsze byłaś taka… ogarnięta. Wszystko miałaś pod kontrolą.
— Może już nie chcę mieć wszystkiego pod kontrolą — powiedziałam cicho.
Między nami zapadła cisza. Wiedziałam, że Paweł nie rozumie. Dla niego dom to miejsce, gdzie wszystko działa jak w zegarku: obiad na stole o siedemnastej, dzieci odrobione lekcje, czyste podłogi. Dla mnie dom stał się klatką.
Zosia zaczęła coraz częściej zamykać się w swoim pokoju. Kuba przesiadywał u kolegów. Czułam, że tracę kontakt z własnymi dziećmi. Próbowałam z nimi rozmawiać:
— Zosiu, może pójdziemy razem do kina?
— Nie mam czasu, mamo — odpowiedziała bez entuzjazmu.
Kuba tylko wzruszył ramionami: — Może innym razem.
Zaczęłam pisać pamiętnik. Każdego wieczoru zapisywałam swoje myśli: o samotności, o poczuciu winy, o tym, że nie jestem już tą samą Magdą co kiedyś. Pisałam o tym, jak bardzo boję się zmian i jak bardzo ich pragnę jednocześnie.
W pracy też przestało mi zależeć. Szefowa zwróciła mi uwagę:
— Magda, ostatnio jesteś rozkojarzona. Coś się stało?
Uśmiechnęłam się blado: — To tylko chwilowy kryzys.
Ale ten kryzys trwał tygodniami. Zaczęłam unikać ludzi — nawet tych najbliższych. Wolałam zaszyć się pod kocem z książką niż rozmawiać o codziennych problemach.
Pewnej nocy obudziłam się zlana potem po koszmarze. Śniło mi się, że stoję w pustym mieszkaniu — bez mebli, bez rodziny, bez światła. Tylko echo moich kroków odbijało się od ścian.
Rano spojrzałam w lustro i zobaczyłam kobietę zmęczoną życiem. Postanowiłam coś zmienić.
Zaczęłam od małych rzeczy: kupiłam sobie nową sukienkę w kwiaty (Paweł nawet tego nie zauważył), zapisałam się na warsztaty pisarskie w domu kultury (tam poznałam Anię — samotną matkę po rozwodzie), zaczęłam znów czytać poezję przed snem.
Z czasem dom przestał być dla mnie tylko miejscem obowiązków. Zaczęłam dostrzegać drobiazgi: promień słońca wpadający przez okno rano, śmiech dzieci dochodzący zza ściany (choć rzadziej niż kiedyś), zapach świeżo upieczonego chleba (który upiekła sąsiadka i przyniosła mi kawałek „na spróbowanie”).
Paweł długo nie rozumiał mojej przemiany. Kiedyś powiedział:
— Chciałbym mieć z powrotem tę dawną Magdę.
A ja odpowiedziałam:
— Tamtej Magdy już nie ma. Ale może ta nowa też zasługuje na miejsce w tym domu?
Nie wiem jeszcze, dokąd mnie to wszystko zaprowadzi. Może dom znów stanie się schronieniem — ale już nie tylko dla innych, lecz także dla mnie samej.
Czasem zastanawiam się: czy naprawdę musimy być zawsze tą „ogarniętą”, „ciepłą”, „wszystko-ogarniaczką”? A może czasem warto pozwolić sobie na słabość i poszukać siebie poza czterema ścianami? Co wy o tym myślicie?